ترافیک تهران فقط به ازدحام خودرو‌ها و کمبود زیرساخت‌ها محدود نمی‌شود. توقف وانت‌بار‌های میوه‌فروش و فروشندگان دوره‌گرد در خیابان‌ها و بزرگراه‌های شهر، علاوه بر ایجاد اختلال در نظم شهری، زمینه‌ساز سوانح رانندگی و آسیب‌های اجتماعی است. این مشکل با وجود هشدار‌ها و گزارش‌های مکرر همچنان ادامه دارد و نشان می‌دهد اراده‌ای جدی برای ساماندهی آن وجود ندارد.
یکی از مشکلات جدی ترافیکی تهران، توقف وانت‌بار‌های میوه‌فروش و فروشندگان دوره‌گرد در معابر اصلی و بزرگراه‌هاست. این توقف‌ها موجب ایجاد ترافیک کاذب، کاهش سرعت عبور خودرو‌ها و افزایش احتمال تصادفات می‌شوند. رانندگان این وانت‌ها معمولاً در زمان حضور گشت پلیس به کوچه‌ها و معابر فرعی فرار می‌کنند و با عبور مأموران دوباره به محل اصلی فعالیت خود بازمی‌گردند، چرخه‌ای که نه‌تنها حل نمی‌شود، بلکه به شکل سیستماتیک ادامه پیدا می‌کند.
بازگشت به چرخه تخلف
این وضعیت نشان می‌دهد که جریمه‌ها، بیش از آنکه بازدارنده باشند، تنها به درآمد خزانه کمک می‌کنند. اعمال قانون زمانی معنا دارد که منجر به نفی تخلف شود، اما اکنون متخلفان پس از پرداخت جریمه، دوباره به چرخه تخلف بازمی‌گردند.
پیوند فعالیت‌های غیرقانونی برخی وانت‌بار‌ها با مدیریت شهری نیز موضوعی است که در میان مردم مطرح است. روایت‌هایی وجود دارد که شهرداری برای حضور برخی وانت‌بار‌ها باج دریافت می‌کند، هرچند صحت این موضوع به طور رسمی تأیید نشده‌است. با این حال، برخی وانت‌بار‌ها علاوه بر سد معبر، فعالیت‌های مجرمانه‌ای مانند نصب اسکیمر در کنار کارتخوان، فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی را نیز انجام می‌دهند. این اقدامات نه‌تنها باعث آسیب مالی به شهروندان می‌شود، بلکه به امنیت اجتماعی و نظم شهری هم ضربه می‌زند.
اعمال قانون
سرهنگ فیروز کشیر، معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ، آمار هشداردهنده‌ای ارائه کرده‌است: از ابتدای سال جاری تاکنون بیش از ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار فقره اعمال قانون برای وانت‌بار‌های متخلف انجام شده‌است. همچنین بیش از ۱۲۴ هزار فقره تخلف در مناطق شرقی و مرکزی شهر ثبت‌شده و از ابتدای آذر تا روز گذشته حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار فقره اعمال قانون برای توقف در حریم تقاطع‌ها انجام گرفته‌است. به گفته سرهنگ کشیر، توقف وانت‌بار‌ها در معابر پرتردد، نظم شهری را برهم می‌زند، ترافیک کاذب ایجاد می‌کند و زمینه‌ساز تصادفات ناگوار می‌شود.
بی‌توجهی به شیوع آسیب‌ها
متأسفانه برخی از رانندگان این وسایل نقلیه به دلیل مشکلات اقتصادی یا نبود راهکار‌های قانونی مؤثر، همچنان در مسیر تخلف باقی می‌مانند. این معضل پیامد‌های شهری و اجتماعی متعددی دارد، از جمله ترافیک و کندی عبور و مرور. بررسی‌ها در این‌باره نشان می‌دهد توقف خودرو‌های سبک در معابر اصلی، به‌ویژه در ساعات اوج ترافیک، باعث ایجاد صف‌های طولانی و افزایش زمان سفر شهروندان می‌شود. همچنین توقف در حریم تقاطع‌ها و بزرگراه‌ها احتمال تصادف‌های مرگبار را افزایش می‌دهد. آسیب‌های اجتماعی و مالی هم از جمله آسیب‌های دیگر است. فعالیت‌های مجرمانه مانند نصب اسکیمر و فروش مواد غیرقانونی، موجب تهدید امنیت مالی و اجتماعی شهروندان می‌شود. از جمله آسیب‌های دیگر اینکه تداوم چرخه تخلف و جریمه بدون بازدارندگی واقعی، اعتماد مردم به نظم و قانون را کاهش می‌دهد.
ضرورت ساماندهی
کارشناسان شهری معتقدند ساماندهی این وضعیت نیازمند اقدامات چندجانبه است، از جمله افزایش نظارت پلیس، ایجاد زیرساخت‌های قانونی مؤثر، حمایت از کسب‌وکار‌های خرد با جایگزین‌های قانونی و شفاف‌سازی نقش شهرداری در مدیریت فعالیت‌های معابر شهری. بدون این اقدامات، نه‌تنها مشکل ترافیک حل نخواهد شد، بلکه احتمال افزایش تخلفات و پیامد‌های اجتماعی و امنیتی آن روزبه‌روز بیشتر هم خواهد شد.
